Każdy z nas ogląda reklamy. Nie tylko telewizyjne, ale także w internecie czy na ulicy w postaci plakatów, billboardów. Reklama jest również dźwignią handlu, w tym usług. Jednakże nie wszystkich. Niektóre zawody, w tym te prawnicze, mają ograniczoną możliwość reklamy, a czasami jakiekolwiek promowanie swoich usług jest dla nich zabronione. Stawki minimalne radca prawny ma określone przez Ministra Sprawiedliwości. Jakie? O tym dowiecie się z poniższego artykułu.
W takiej sytuacji często dochodzi do sytuacji, gdy nieznana jest cena usługi prawniczej, jednakże tu na pomoc przychodzi rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielanej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu.
Usługi prawnicze nie są drogie. To nie jest kłamstwo, bo warto porównać je z innymi usługami. Przyjmijmy sprawę związaną z odmową wydania zezwolenia na budowę. Skarga na taka decyzję według stawki minimalnej § 14 pkt 2 wynosi 240 złotych. Wchodzi w zakres tej „usługi” sporządzenie skargi na decyzję oraz reprezentowanie klienta na rozprawie przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym. Biorąc pod uwagę skomplikowanie i wielowątkowość takich spraw kwota wyjściowa nie wydaje się zawyżona na przykład w stosunku do usługi naprawy pralki przez tzw. „złotą rączkę”. Usługa taka może kosztować nawet 200 złotych, a jej wykonanie trwa czasami kilkanaście minut, a nie kilka godzin (zapoznanie się z aktami wraz z napisaniem skargi na decyzję) plus reprezentacja na rozprawie w sądzie (dojazd do sądu).
Na początku rozporządzenia możemy się dowiedzieć o stawkach minimalnych za sprawy, w której decydującą przesłanką w przedmiocie sporu jest jego wartość. Przy przedmiocie sporu o wartości do 500 złotych jest to minimalnie 60 złotych, między 500, a 1500 złotych to 180 złotych, a na przykład między 10 tysięcy, a 50 tysięcy złotych to 2400 złotych. Najwyższa stawka w tym paragrafie przewidziana dotyczy spraw z wartością przedmiotu sporu powyżej 200 tysięcy złotych. Rozporządzenie mówi wówczas o minimalnej stawce wysokości 7200 złotych. Ze wszystkimi stawkami, w których decydująca jest wartość przedmiotu sporu, można zapoznać się § 6 omawianego rozporządzenia. W kolejnym paragrafie możemy znaleźć stawki minimalne za prowadzenie spraw z zakresu własności, a wśród nich znajdują się stwierdzenie zasiedzenia własności nieruchomości (tutaj stawka minimalna zależy od wartości nieruchomości i wynosi 50% stawki obliczonej według zasad § 6), naruszenie posiadania (156 złotych), zniesienie współwłasności (według wartości przedmiotu sporu – stawki z § 6) oraz rozgraniczenie (minimalnie 360 złotych). W przypadku postępowań prowadzonych z zakresu prawa spadkowego stawki minimalne wyglądają następująco: zabezpieczenie spadku, dokonanie spisu inwentarza, odrzucenie spadku itd. (60 złotych), stwierdzenie nabycia spadku (60 złotych), a podział spadku to 50% stawki za wartość przedmiotu sporu określoną w § 6.
„Zwykłego Kowalskiego” zainteresują jeszcze stawki minimalne z zakresu prawa pracy. Zaczynają się one od 180 złotych (nawiązanie umowy o pracę, uznanie wypowiedzenia umowy o pracę za bezskuteczne, przywrócenie do pracy itp.) do stawek określonych w § 6 liczonych od 75% wynagrodzenia za pracę. Stawki w sprawach z ubezpieczenia społecznego wynoszą minimalnie 60 złotych. A także stawki z zakresu prawa rodzinnego i opiekuńczego, czyli minimalnie 360 złotych za rozwód albo unieważnienie małżeństwa, 180 złotych za przysposobienie, a pozbawienie, ograniczenie albo przywrócenie władzy rodzicielskiej, a zniesienie wspólności majątkowej między małżonkami to minimalnie 360 złotych. Pozostałe interesujące w tym zakresie stawki można znaleźć w § 6a rozporządzenia.
Od 1 lipca 2015 roku radcowie prawni nie mający zawartej umowy o pracę (nie pozostający na etacie) mogą występować w sprawach karnych jako obrońcy oskarżonych, a zatem warto też przyjrzeć się stawkom za udział w dochodzeniu (180 złotych), w śledztwie (300 złotych) oraz za obronę (od 180 złotych do 600 w zależności od rodzaju postępowania określonego w § 12a pkt 2).
Wśród ciekawszych stawek minimalnych jest ta za postępowanie przed Sądem Okręgowym w Warszawie w sprawie o uznanie postanowień wzorca umowy za niedozwolone (60 złotych).
§ 14.
1. (uchylony).
2.Stawki minimalne wynoszą w postępowaniu przed sądami administracyjnymi:
1) w pierwszej instancji:
a) w sprawie, której przedmiotem zaskarżenia jest należność pieniężna – stawkę obliczoną na podstawie § 6,
b) za sporządzenie skargi i udział w rozprawie w sprawie skargi na decyzję lub postanowienie Urzędu Patentowego – 600 zł,
c) w innej sprawie – 240 zł;
2) w drugiej instancji:
a) za sporządzenie i wniesienie skargi kasacyjnej oraz udział w rozprawie przed Naczelnym Sądem Administracyjnym – 75% stawki minimalnej określonej w pkt 1, a jeżeli w drugiej instancji nie prowadził sprawy ten sam radca prawny – 100% tej stawki, w obu przypadkach nie mniej niż 120 zł,
b) za sporządzenie i wniesienie skargi kasacyjnej albo za sporządzenie opinii o braku podstaw do wniesienia skargi kasacyjnej – 50% stawki minimalnej określonej w pkt 1, a jeżeli nie prowadził sprawy ten sam radca prawny w drugiej instancji – 75% tej stawki, w obu przypadkach nie mniej niż 120 zł,
c) za udział w rozprawie przed Naczelnym Sądem Administracyjnym – 50% stawki minimalnej określonej w pkt 1, a jeżeli nie prowadził sprawy w drugiej instancji ten sam radca prawny, nie sporządził i nie wniósł kasacji – 75% tej stawki, w obu przypadkach nie mniej niż 120 zł,
d) w postępowaniu zażaleniowym – 120 zł.
3. Stawki minimalne wynoszą w postępowaniu przed Sądem Okręgowym w Warszawie – sądem ochrony konkurencji i konsumentów w sprawach:
1) z zakresu ochrony konkurencji – 360 zł;
2) o uznanie postanowień wzorca umowy za niedozwolone – 60 zł;
3) z zakresu regulacji energetyki, telekomunikacji lub transportu kolejowego – 360 zł.
Stawka minimalna za apelację zależne są od stawki minimalnej określonej do tej samej sprawy w I instancji, jednakże jeżeli apelację wnosi ten sam radca prawny, który reprezentował klienta w pierwszej instancji, stawka minimalna wynosi 50% tego, co dostałby za I instancję. Jeżeli został ustanowiony nowy pełnomocnik jest to 75% stawki minimalnej z I instancji. Minimalnie jest to jednak 180 złotych. Stawki minimalne w postępowaniu przed Sądem Najwyższym określone są § 12 pkt 4 omawianego rozporządzenia, więc warto zapoznać się z samym źródłem. Sporządzenie i reprezentowanie klienta w sprawach związanych ze skargą konstytucyjną to dla reprezentowanego minimalnie koszt 240 złotych.
Rozporządzenie w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielanej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu przewiduje również możliwość ustalenia przez radcę prawnego stawki niższej albo rezygnacji w całości z opłaty (§ 3 pkt 2). Takie działanie może być zakwalifikowane jako czynności pro bono. Takie zachowania powinny być jednak wyjątkowe także dlatego, że w radca prawny czy adwokat działa na zasadach rynkowych, czyli musi utrzymać swoje miejsce pracy, a także osób, które zatrudnia. Ponadto porównanie przedstawionych stawek minimalnych z cenami u innych przedsiębiorców nie kwalifikuje profesjonalnej pomocy prawnej jako drogiej usługi tylko dla wybranych.